Przy okazji dyskusji nad losami wiaduktu OGELA przy ul. Sportowej warto się zastanowić, czy w Słubicach nie ma innych ciekawych obiektów, którym w najbliższym czasie mogłaby grozić rozbiórka - ucieczka przed koniecznością remontu, a jednocześnie wielka strata dla dziedzictwa historycznego miasta. W końcu prościej zburzyć niszczejący budynek i na jego miejscu wznieść coś nowego, niż posilić się o renowację obiektu, który przetrwał niejedną wojnę i niejeden przewrót polityczny...

Takim obiektem z pewnością jest dom przy ul. 1 Maja 14, dawniej Crossener Straße 21. Obok dawnego domu strzeleckiego (obecnego kościoła NMP Królowej Polski) jest to jeden z najstarszych budynków przy tej ulicy. Powstał bowiem ok. 1830 r. Jego mury przetrwały takie cezury jak: Wiosna Ludów (1848), wiosna siedmiotygodniowa (1866), wojna francusko-pruska (1870-1871), czy też obie wojny światowe.

Drzwi frontowe domu wychodzą w kierunku południowym, w stronę wału przeciwpowodziowego i nadodrzańskich łąk zalewowych. W bliskiej odległości znajduje się port rzeczny (oficjalnie Port Rzeczny Nadzór Wodny Słubice). Jeszcze kilkadziesiąt lat temu cała okolica wyglądała jednak nieco inaczej...
Wystarczy spojrzeć na plan Frankfurtu nad Odrą z 1931 r. (tzw. Pharus-Plan), wykonany w skali 1:12.000 przez firmę Trowitsch&Sohn z Frankfurtu, a wydany prze wydawnictwo Pharus Verlag GmbH z Berlina. Drogą z mostu aż pod Stadion Wschodniomarchijski biegła bowiem linia tramwajowa, zaś w południowym sąsiedztwie arterii znajdowały się stara Odra, kąpielisko i stanica wodna (Bootshäuser). Całe miejsce o wiele bardziej tętniło życiem niż obecnie. Tzw. Lwia Wyspa (Löwen-Insel), będąca de facto jedynie cyplem, stanowiła niezwykle popularne miejsce wypoczynku mieszkańców miasta i okolicznych wiosek. Teraz zachodzą tu co najwyżej wędkarze.

Ale wracając do opisywanego domu... Jest on budynkiem parterowym, podpiwniczonym i wskazującym swoim stylem na rolniczy charakter dawnej dzielnicy Dammvorstadt. Podobnie bowiem wyglądały inne wiejskie domy tamtej epoki, wznoszone na obszarze pruskiej prowincji Brandenburgia. Do dzisiejszych czasów zachowała się oryginalna framuga drzwiowa oraz charakterystyczne, półokrągłe okno dachowe mające zapewnić domowi dostęp dodatkowego światła dziennego. Okna takie potocznie nazywa się „wolimi oczkami”, zaś bardziej fachowo – łukowymi lukarnami.

Rynny dosięgnął „ząb czasu” – są skorodowane i dziurawe. Obsypujący się tynk odsłania miejscami widok czerwonych cegieł. Przeszłość łączy się z nowoczesnością – do starych murów przymocowane zostały talerze anten satelitarnych. Kilkadziesiąt metrów na zachód wznosi się siedziba banku Pekao S.A. - dawny pałacyk Deckera, ale to temat na zupełnie odrębny artykuł. Kilkadziesiąt metrów na wschód kolejna perełka architektury – kamienica Krötkego, dawniej m.in. siedziba cukiernio-piekarni Ernesta Behrensa.

I tylko mocno dziwi brak na fasadzie biało-błękitnej tabliczki: „Zabytek chroniony prawem”. Powinno się dbać o takie budynki, aby przetrwały dla naszych potomków! Niestety uznanie zabytku sensu largo za zabytek chronionym prawnie nie jest zazwyczaj na rękę właścicielowi. Nakłada na niego bowiem spore obowiązki i ograniczenia. A przez to wiele faktycznych zabytków nie doczekuje ochrony prawnej. Szybciej dosięgają je kilofy i spycharki, a na miejscu dawnych zabytków wzrastają kolejne stacje benzynowe lub tabac-shopy...

Przy pisaniu artykułu wykorzystano źródła t.j. m.in.:

• Pharus-Stadtplan Frankfurt (Oder) - Beilage zum Wohnungsbuch 1931, Trowitsch&Sohn 1931.
• Preiss, S./ Hengelhaupt, U./ Groblica, S./ Wille, A./ Oramus, D.: Słubice – historia – topografia – rozwój (Geschichte – Topografie - Entwicklung), Słubice 2003.
• Relacje pisemne Eckarda Reißa.

Poniżej galeria zdjęć opisywanego przeze mnie budynku.{multithumb}
 

Chcesz dodać komentarz do artykułu? Zaloguj się lub zarejestruj swoje konto na portalu.