W ostatnich sześciu miesiącach prowadzona przez Instytut Pamięci Narodowej tzw. „ewidencja grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski” została poszerzona o 27 kolejnych miejsc ostatniego spoczynku na terenie powiatu słubickiego. O czyje groby dokładnie chodzi?

Poniżej krótkie biogramy weteranów w kolejności alfabetycznej dla poszczególnych miejscowości.

Ryc. 1. Bazyli Romanowski (Urad), Jan Boruta (Drzecin), Stefan Żejmo (Rybocice) i Kazimierz Antosiewicz (Serbów) w wykazie prezesów kół Oddziału ZBoWiD w Słubicach z 24 kwietnia 1971 r. Fot. Archiwum Państwowe w Zielonej Górze (za pośrednictwem serwisu www.szukajwarchiwach.gov.pl).

Cybinka - 11 weteranów

Jan Bernat (1912-1982) – od mobilizacji 24 sierpnia 1939 r. żołnierz 5 Pułku Piechoty Legionów; uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r. aż do kapitulacji 28 września 1939 r.; po wojnie osadnik wojskowy w Cybince; wpis ewidencyjny nr 3483 z 30 marca 2022 r.

Jan Czekatowski (1900-1987) – syn Alfreda i Aleksandry; 17 sierpnia 1944 r. wstąpił do Wojska Polskiego w Żytomierzu; aż do demobilizacji 23 sierpnia 1945 r. służył w kompanii zwiadowczej, w 5 Saskiej Dywizji Piechoty; od 15 kwietnia do 8 maja 1945 r. brał czynny udział w walce przeciwko nazistowskim Niemcom, m.in. nad Bałtykiem; wpis ewidencyjny nr 3070 z 27 stycznia 2022 r.

Tadeusz Goluch (1915-1993) – syn Pawła i Anny; od listopada 1938 r. żołnierz WP w Augustowie, trafił do 1 Pułku Ułanów Krechowieckich; uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r. aż do kapitulacji; po wojnie osadnik wojskowy w Cybince; wpis ewidencyjny nr 3030 z 14 stycznia 2022 r.

Wiktor Jankowski (1920-2004) – 22 lipca 1944 r. wstąpił do Wojska Polskiego w Fastowie na Ukrainie, do 144 Pułku Zapasowego; brał udział w walkach 2 i 3 Frontu Ukraińskiego na Węgrzech, w Czechosłowacji i Austrii; 7 listopada 1944 r. został ranny w lewy bok, a 14 kwietnia 1945 r. w obie nogi; zdemobilizowany 22 września 1946 r. w Szpitalu Ewakuacyjnym nr 3263; odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu i Medalem Zwycięstwa nad Niemcami; po wojnie osadnik wojskowy w Cybince; wpis ewidencyjny nr 3029 z 14 stycznia 2022 r.

Jan Korytkowski (1909-1998) – syn Piotra i Pauliny; uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.; 14 maja 1944 r. wstąpił do Wojska Polskiego w Zaleszczykach; zdemobilizowany 9 października 1945 r. w 13 Pułku Piechoty pod Świebodzinem; brał czynny udział w walce z nazistowskimi Niemcami od forsowania Nysy aż po Drezno; wpis ewidencyjny nr 3068 z 27 stycznia 2022 r.

Piotr Maślakiewicz (1911-1993) – syn Grzegorza i Ewy; 1 marca 1944 r. wstąpił do Wojska Polskiego w Żytomierzu, został przydzielony do 1 Brzeskiego Pułku Saperów; brał czynny udział w forsowaniu Nysy i Odry, w walkach o Wrocław i dotarł aż pod Pragę; odznaczony Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk; 26 listopada 1945 r. zdemobilizowany w 25 batalionie saperów w strukturze 4 Łużyckiej Brygady Saperów; wpis ewidencyjny nr 3071 z 27 stycznia 2022 r.

Szymon Maślakiewicz (1917-1984) – syn Grzegorza i Ewy; 1 sierpnia 1944 r. wstąpił do Wojska Polskiego w Żytomierzu, do 4 Brygady Saperów; brał udział w forsowaniu Nysy i dotarł aż do Pragi, a po wojnie wziął udział w rozminowywaniu ziemi; 18 grudnia 1945 r. zdemobilizowany jako żołnierz 25 Samodzielnego Batalionu Saperów; po wojnie osadnik wojskowy w Cybince; wpis ewidencyjny nr 3072 z 21 stycznia 2022 r.

Tadeusz Mokrzyński (1916-2000) - uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.; wpis ewidencyjny nr 3967 z 20 czerwca 2022 r.

Bronisław vel Borys Monit (1904-2001) – uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.; w grudniu 1944 r. w Mołodecznie (obecnie na Białorusi) ruszył transportem kolejowym celem dołączenia do Wojska Polskiego; służył w 4 Łużyckiej Brygadzie Saperów 2 Armii WP, brał udział w forsowaniu Odry i Nysy; po wojnie razem z całą brygadą stacjonował w woj. pomorskim ze stolicą w Bydgoszczy (sztab brygady znajdował się w Toruniu); przy uprzątaniu min został ciężko ranny w lewą nogę; zdemobilizowany we wrześniu 1945 r.; osadnik wojskowy w Cybince; wpis ewidencyjny nr 3191 z 15 lutego 2022 r.

Wacław Pacewicz (1914-1994) - uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r., potem II Armii WP; po wojnie osadnik wojskowy w Cybince, bezpartyjny, kierownik kina; wpis ewidencyjny nr 3988 z 20 czerwca 2022 r.

Bazyli Romanowski (1911-1993) – syn Adama i Anny; z zawodu elektromechanik; uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.; żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, kapral; odznaczony Krzyżem Monte Cassino, Gwiazdą Italii oraz brytyjskim Medalem za Wojnę 1939-1945; po wojnie m.in. kierownik stacji pomp w Uradzie; wpis ewidencyjny nr 3327 z 3 marca 2022 r.

Golice - 3 weteranów

Jan Barszczewski (1917-1945) - wpis ewidencyjny nr 3095/1 z 27 stycznia 2022 r.

Stanisław Antoni Geretczuk (1921-1945) - wpis ewidencyjny nr 3095/3 z 4 kwietnia 2022 r.

Władysław Rutkowski (1923-1945) - ; wpis ewidencyjny nr 3095/2 z 4 kwietnia 2022 r.

Kunowice - 1 weteran

Jan Śliwka (1913-1974) - uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.; wpis ewidencyjny nr 3484 z 30 marca 2022 r.

Górzyca - 1 weteran

Alfons Błaszkiewicz (1919-2001) – syn Sylwestra; żołnierz 1 Pułku Piechoty 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, uczestnik bitwy pod Lenino; po wojnie osadnik wojskowy w Górzycy; wpis ewidencyjny nr 3035 z 14 stycznia 2022 r.

Ryc. 2. Alfons Błaszkiewicz w wykazie uczestników bitwy pod Lenino, sporządzonym 2 sierpnia 1973 r. przez Oddział ZBoWiD w Słubicach. Fot. Archiwum Państwowe w Zielonej Górze (za pośrednictwem serwisu www.szukajwarchiwach.gov.pl).

Kowalów - 1 weteran

Kazimierz Antosiewicz (1921-2009) - w 1944 r. wstąpił do ludowego Wojska Polskiego, do 9 Pułku Piechoty w 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty 1 Armii WP; brał czynny udział przeciwko nazistowskim Niemcom w okolicach Warszawy, Lublina, Bydgoszczy, Kołobrzegu, na linii Odra – Nysa Łużycka, dochodząc aż do Łaby; po zakończeniu II wojny światowej osadnik wojskowy; przynależność partyjna: Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (ZSL); aktywny członek ZBoWiDu, wieloletni prezes Koła ZBoWiD w Serbowie; wpis ewidencyjny nr 3618 z 14 kwietnia 2022 r.

Ryc. 3. Fragment wspomnień, którymi Kazimierz Antosiewicz podzielił się podczas rozmowy z uczennicą Haliną Jastrzębską. Fot. Archiwum Państwowe w Zielonej Górze (za pośrednictwem serwisu www.szukajwarchiwach.gov.pl).

Rybocice - 1 weteran

Stefan Żejmo (1912-1983) - w 1944 r. wstąpił do ludowego Wojska Polskiego, brał czynny udział przeciwko nazistowskim Niemcom na linii Odra – Nysa Łużycka; po zakończeniu II wojny światowej osadnik wojskowy w Rybocicach; aktywny członek ZBoWiDu, wieloletni prezes Koła ZBoWiD w Rybocicach; wpis ewidencyjny nr 3886 z 31 maja 2022 r.;

Rzepin - 3 weteranów

Józef Kuratczyk (1904-1985) - uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r., ranny pod Kaliszem został przewieziony do szpitala w Siedlcach; W 1944 r. dołączył do ludowego Wojska Polskiego, brał czynny udział w bitwie o Warszawę, walkach o Wał Pomorski oraz w tzw. operacji berlińskiej.; odznaczony m.in. Krzyżem Virtuti Militari III klasy, Medalem za Warszawę 1939-1945, Medalem „Zasłużonym na polu chwały”, a także radzieckim Medalem „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945”; wpis ewidencyjny nr 3507 z 31 marca 2022 r.

Jan Sitnik (1915-2001) - uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r., w czasie działań zbrojnych trafił do niewoli niemieckiej, do Stalagu IVA w Elsterhorst koło Hoyerswerdy w Saksonii, numer jeniecki 10577; po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w m. Lubiechnia Wielka; od marca 1965 r. członek zwyczajny Koła ZBOWiD w Rzepinie; wpis ewidencyjny nr 3987 z 20 czerwca 2022 r.

Wincenty Turski (1883-1964) - zgodnie z inskrypcją na płycie nagrobnej był wachmistrzem (odpowiednik sierżanta) w 13 Pułku Ułanów Wileńskich, jednostki biorącej udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a w czasie pokoju stacjonującej w Nowej Wilejce; wpis ewidencyjny nr 3045 z 17 stycznia 2022 r.

Słubice - 6 weteranów

Jan Boruta (1914-1994) - uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.; pod koniec II wojny światowej wstąpił do ludowego Wojska Polskiego, do 2 Armii WP; w 1945 r. z bronią w ręku walczył przeciwko nazistowskim Niemcom, m.in. na linii Odra – Nysa Łużycka; po zakończeniu wojny światowej zamieszkał w Drzecinie koło Słubic; z zawodu rolnik; aktywny członek ZBoWiD, wieloletni prezes Koła ZBoWiD w Drzecinie; wpis ewidencyjny nr 3561 z 5 kwietnia 2022 r.

Czesław Fórman (1896-1982) – syn Stanisława i Agnieszki; uczestnik powstania wielkopolskiego, podporucznik mianowany; walczył z bronią w ręku pod dowództwem por. Kowalskiego pod Poznaniem, Obornikami i Lesznem; uchwałą Rady Państwa z 29 sierpnia 1968 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym; wpis ewidencyjny nr 3527 z 30 marca 2022 r.

Józef Krupa (1902-1980) - uczestnik wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r., sierżant zawodowy na etacie dowódcy plutonu działek przeciwpancernych w 38 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich w Przemyślu; podporucznik, komendant wojenny Słubic w II połowie 1945 r.; odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski; inne odznaczenia: Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały (1945), Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (1945), Medal za Odrę, Nysę Łużycką, Bałtyk, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, Medal za udział w walkach o Berlin, Odznaka Grunwaldu, Odznaka 1000-Lecia Państwa Polskiego (1966 albo 1967); wpis ewidencyjny nr 3341 z 3 marca 2022 r.

Jadwiga Pawlukowska z d. Grzesiak (1927-2018) – córka Stanisława i Barbary z d. Stańczyk; łączniczką Armii Krajowej ps. „Lilka” pomiędzy poszczególnymi placówkami Obwodu Wołożyn. Została zaprzysiężona w rodzinnych Maciukach przez komendanta placówki Żytomskiego ps. „Kłoda” z 6 batalionu kpt. Stanisława Dedelisa ps. „Pal” (1906-1980) w 77 Pułku Piechoty AK.; w listopadzie 1954 r. zwolniona z łagrów i skierowana do zbioru zboża w posiółku Maślejewo, rejon Dzierżyńsk w oblaści Niżnyj Nowogorod; 2 maja 1959 r. wróciła do kraju, do Słubic, gdzie podjęła pracę jako szwaczka (prawdopodobnie w nowopowstałych Zakładach Przemysłu Odzieżowego „Komes”); wpis ewidencyjny nr 3094 z 27 stycznia 2022 r.

Józef Roman Sarniak (1923-2007) - Wstąpił do ludowego Wojska Polskiego, do 2 Armii WP i walczył z bronią w ręku przeciwko nazistowskim Niemcom, m.in. na linii Odra – Nysa Łużycka; po wojnie zamieszkał w Golicach koło Słubic; zawód: sklepowy Gminnej Spółdzielni w Słubicach; aktywny członek ZBoWiD, m.in. wieloletni członek Komisji Rewizyjnej Koła ZBoWiD w Golicach; wpis ewidencyjny nr 3992 z 20 czerwca 2022 r.

Jan Piotr Sławiński (1925-1996) - więzień niemieckiego, hitlerowskiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, według zachowanych dokumentów także żołnierz Armii Krajowej; po wojnie członek ZBoWiD Oddział w Słubicach; organizował wyjazdy kombatantów z ziemi słubickiej do muzeum obozowego w Oświęcimiu; członek Komisji-Socjalno-Bytowej, Komisji Rewizyjnej i wiceprezes Oddziału ZBOWiD w Słubicach; wpis ewidencyjny nr 3342 z 3 marca 2022 r.

Oficjalną wyszukiwarkę grobów wpisanych do ewidencji IPN można znaleźć TUTAJ. Warto jednak pamiętać, że aktualizacja strony odbywa się czasem z kilku- albo nawet kilkunastotygodniowym opóźnieniem.

Roland Semik

Chcesz dodać komentarz do artykułu? Zaloguj się lub zarejestruj swoje konto na portalu.