Oczom mieszkańców ukazał się ostatnio niezwykle wytrzymały, pruski bruk na ul. Wojska Polskiego. Podobna nawierzchnia cały czas leży na ul. Bohaterów Warszawy czy ul. Konstytucji 3 Maja. Mimo upływu dziesiątków lat na słubickich chodnikach i ulicach ciągle znajduje się także sporo przedwojennych włazów do studzienek kanalizacyjnych. Noszą one różne sygnatury:
- A. Gutmann Frankfurt a/O;
- Bopp & Reuther Mannheim;
- Camin & Neumann Frankfurt O.;
- Lagoi8 & 8eibert Berlin-Charlottenburg;
- i inne.
Fabryka A. Gutmann Frankfurt a/O a dokładniej fabryka maszyn „Albert Gutmann Frankfurt an der Oder – Eisengießerei, Maschinenfabrik, Kesselschmiede“ została założona w 1854 r., przez co była najstarszym zakładem produkcji maszyn we Frankfurcie nad Odrą. Jej siedziba mieściła się w prawobrzeżnej części miasta - Dammvorstadt, czyli w dzisiejszych Słubicach. W 1880 r. pod szyldem firmy powstała duża fabryka kotłów parowych. Właściciel fabryki Albert Gutmann pochodził z bogatego rodu niemieckich Żydów.
Firma Bopp & Reuther została założona w 1872 r. przez Carla Boppa i Carla Reuthera. Produkowała zawory zasuwane, wodomierze, armaturę parową i wentyle bezpieczeństwa. W Słubicach znajduje się kilka eliptycznych w kształcie płyt hydrantowych produkcji Bopp & Reuther. Po wojnie firma rozpoczęła ekspansję na rynki zagraniczne m.in.: austriacki (1976), węgierski (1993), słowacki (1996), chorwacki (2004) i rumuński (2006). Polskiej spółki-córki jak na razie jeszcze nie ma.
Siedziba przedsiębiorstwa Camin & Neumann mieściła się w Dammvorstadt (Słubice) przy ulicy Leopoldstraße 2. Nieistniejąca już Leopoldstraße, nazwana tak na cześć księcia Leopolda Brunszwickiego (1752-1785), była ulicą pokrywającą się w dużym stopniu z dzisiejszymi ul. Reja i ul. Słowackiego (jej północny odcinek, czyli dzisiejsza ul. Reja, została przemianowana potem między 1900 a 1912 r. na Krumme Straße).
Firma produkowała przekładnie, maszyny i kotły parowe, kompleksowe urządzenia gorzelnicze, a także różnego typu silniki. Istniała przynajmniej od 1892 r. Znalazła się m.in. w książce adresowej branży elektrycznej właśnie z 1892 r. oraz w książce adresowej Cesarstwa Niemieckiego z 1900 r.
Między 1910 a 1920 r. wydany został 4-stronnicowy prospekt pt. „Camin & Neumann Motoren- und Maschinenfabrik Frankfurt an der Oder Inh.: Ing. Otto Benz – Bootsmotoren”. Przedstawia liczne ilustracje, opisy oraz cenniki silników oferowanych ongiś przez firmę. Niewykluczone, że właściciel fabryki inż. Otto Benz był w jakimś stopniu spokrewniony z Karlem Benzem, pionierem światowej motoryzacji. Wg Bernda Klabunde z Kolonii ostatnie ślady działalności firmy Camin & Neumann pochodzą z 1929 r.
Firma Lagoi8 & 8eibert Berlin-Charlottenburg (właściwie Lagois & Seibert) miała swoją siedzibę w Charlottenburgu, który w 1920 r. został wchłonięty do obszaru Berlina współtworząc tzw. Wielki Berlin. Jej wyroby do dziś znajdują się w wielu miastach dawnego Regierungsbezirk Frankfurt (Oder).
Jak pokazuje ten artykuł słubickie studzienki są z pewnością czymś więcej jak metalowymi elementami miejskiego krajobrazu. Są lokalną historią „na wyciągnięcie ręki” i jedną ze skromnych pamiątek po tych, którzy mieszkali tu przed nami...
Autor: Roland Semik.
Przy pisaniu artykułu wykorzystano źródła t.j. m.in.:
- Adressbuch Elektro-Branche 1892;
- Akta Archiwum Miejskiego we Frankfurcie nad Odrą;
- Akta Muzeum Viadriny we Frankfurcie nad Odrą;
- Reichsadressbuch 1900;
- www.burmt.de – oficjalna strona Bopp & Reuther Messtechnik GmbH.
Komentarze
Kanał RSS z komentarzami do tego postu.