2 maja 2020 roku to nie tylko Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polski. Dla Słubic to wyjątkowy dzień, bo dokładnie 75 lat temu do ówczesnych przedmieść Frankfurtu (Dammvorstadt) dotarli pierwsi polscy osadnicy i zaczęła się polska historia tego miasta.
Niemiecka ludność ewakuująca się przez most na odrze
O tej dacie przypomniał nam Roland Semik, pasjonat historii i regionalista, prowadzący na portalu Słubice24 dział „Słubice wczoraj i dziś”. To dzięki jego pracy wielu współczesnych mieszkańców naszego miasta miało okazję poznać historię Słubic - zarówno tą z czasów przedwojennych, jak i bardziej współczesną.
R. Semik jest autorem dwóch opracowań, w których opisuje pierwsze dni powojennych Słubic i proces zawiązywania się zrębów nowego, polskiego miasta. Pierwsze z nich to „Kalendarium początków powojennej historii Słubic 1945-1949”, drugie to „Historia parafii NMP Królowej Polski w Słubicach”. Co w nich wyczytamy?
Słubice miastem repatriantów
Po ewakuacji niemieckiej ludności z tych terenów, zwłaszcza w styczniu i lutym 1945 roku, a także po dotarciu tu Armii Czerwonej w kwietniu 1945 roku, do nowo powstałych Słubic zaczęła napływać ludność polska z najrozmaitszych regionów.
Byli to w szczególności przesiedleńcy (tzw. „repatrianci”) z dawnych Kresów Wschodnich, m.in. Polesia i ziemi lwowskiej, rzadziej z ziemi wileńskiej, nowogródzkiej czy stanisławowskiej, które wskutek ustaleń konferencyjnych w Teheranie i Jałcie weszły w skład ZSRR. Byli również przesiedleńcy z Wielkopolski, Mazowsza, Lubelszczyzny i Śląska, a także osoby powracające z robót przymusowych na terenie III Rzeszy.
Zniszczony most na Odrze
Przyszli pieszo z Kowalowa
2 maja 1945 r. około 18.00 do Słubic dotarli pierwsi napływowi Polacy, 24 cywili oraz 28 uzbrojonych milicjantów. Przewodził im Witold Jaroszyński, późniejszy pełnomocnik obwodu słubickiego (odpowiednik dzisiejszego starosty).
Grupa miała za sobą kilka dni podróży (wyjechali 29 kwietnia z Piły), a ostatni odcinek drogi, od dzisiejszego Kowalowa do Słubic, musiała pokonać… pieszo. To właśnie ta data została przyjęta jako faktyczny dzień powstania polskich Słubic, choć formalnie był to 22 maja.
W tym miejscu warto przywołać kalendarium z tamtego okresu, które również skrupulatnie opracował R. Semik, wertując polskie i niemieckie archiwa.
Kalendarium tamtych dni
- 23.04.1945 Zajęcie Frankfurtu nad Odrą przez oddziały 69 Armii I Frontu Białoruskiego i 129 Orłowską Dywizję Pancerną.
- 29.04.1945 Z Piły do Słubic (przez Poznań, Zbąszynek i Rzepin) wyruszyła kierowana przez Witolda Jaroszyńskiego jedna z grup operacyjnych Okręgu Pomorze Zachodnie.
- 01.05.1945 Grupa ta opuściła Poznań i ruszyła pociągiem w kierunku zachodnim.
- 02.05.1945 Około godz. 18 grupa przybyła do Słubic. Decyzją pełnomocnika okręgu ppłk. L. Borkowicza wspomniany W. Jaroszyński został pełnomocnikiem (wg dzisiejszej nomenklatury starostą) obwodu słubickiego.
- 06.05.1945 Powołanie Komitetu Powiatowego PPR w Słubicach. Jego głównym twórcą był Henryk Jastrzębski. Wysadzenie w powietrze mostu kolejowego na Odrze w Słubicach;
- 22.05.1945 Decyzja pełnomocnika Okręgu Pomorze Zachodnie w sprawie połączenia obwodu rypińskiego z prawobrzeżną częścią Frankfurtu nad Odrą (Słubicami).
- 24.05.1945 Do Rzepina przyjechali delegat pełnomocnika okręgu Stanisław Górski, pełnomocnik obwodu słubickiego W. Jaroszyński, kierownik grupy operacyjnej PPR w Słubicach H. Jastrzębski, kierownik UB w Słubicach Bronisław Pajączkowski i komendant MO w Słubicach Jan Wachowicz. H. Jastrzębski został wybrany burmistrzem Słubic.
- 25.05.1945 Objęcie Dammvorstadt (Słubic) przez administrację polską.
- 28.05.1945 Oficjalne wydzielenie Słubic jako odrębnej jednostki terytorialnej.
Po więcej informacji o historii Słubic zapraszamy do działu "Słubice wczoraj i dziś".
Komentarze
Kogo konkretnie masz na myśli? Podaj więcej szczegółów, aby autor mógł się do tego odnieść. Zwróć uwagę, że ten artykuł traktuje o konkretnej dacie i siłą rzeczy nie może zawierać (bo byłby zbyt obszerny) nawiązań do wszystkich pionierów naszego miasta, którzy pojawiali się w kolejnych miesiącach i latach. O nich jest więcej w innych publikacjach w dziale "Słubice wczoraj i dziś". Zachęcamy do przejrzenia artykułów, jest tam naprawdę mnóstwo faktów i nazwisk z różnych okresów historii Słubic:
www.slubice24.pl/poznaj-slubice/slubice-wczoraj-i-dzis
@Lechita
Np. o księdzu Maksymilianie Lobodzie, pierwszym duszpasterzu Słubic, którego historię przedstawialiśmy tutaj:
www.slubice24.pl/wiadomosci/aktualnosci/11023-poznaj-historie-ks-maximiliana-lobody-pierwszego-kaplana-powojennych-slubic
Kanał RSS z komentarzami do tego postu.