Neuer Markt 37, Plac Wolności 14, wreszcie Plac Jana Pawła II 1. To kolejne adresy tego samego budynku, czyli dawnej łaźni miejskiej Marienbad III. Z jego istnieniem wiążę się dwie wybitne postacie – Heino Goepel i Gottfried Pagenstert. Obecnie mieści się tu siedziba Katolickiego Centrum Studenckiego.

Heino Goepel (1833-1896)

Heino Goepel urodził się 1 listopada 1833 r. w Eisenach, w Turyngii. Podjął studia medyczne w Berlinie i został wybitnym lekarzem-okulistą. Nauki pobierał u samego prof. Albrechta von Graefe (1828-1870), wykładowcy okulistyki na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie i pioniera tej nauki w całych Niemczech.

Napisał 28-stronicową publikację „De lienis tumore: dissertatio inauguralis medica”, wydaną w 1856 r. przez wydawnictwo Nietacker w Berlinie. W tym samym roku otworzył praktykę lekarską we Frankfurcie nad Odrą, gdzie szybko zasłynął jako zaangażowany społecznik. Mieszkał przy Forststraße 7 (obecnie Forststraße 2). W 1866 r. objął urząd Armenarzta, czyli w dosłownym tłumaczeniu lekarza biednych. W latach 1876-1885 r. prowadził badania nad liczbą zmarłych na gruźlicę według dzielnic mieszkalnych i w porównaniu z innymi miastami zbliżonej wielkości.

Członek rady miejskiej we Frankfurcie nad Odrą, szkolnej deputacji i wielu innych instytucji społecznych. Przewodniczył frankfurckiemu Zrzeszeniu na rzecz Klas Pracujących (Verein für das Wohl der arbeitenden Klassen) i współorganizował kolonie wakacyjne dla ubogich dzieci. Zmarł 3 czerwca 1896 r. we Frankfurcie nad Odrą.

Geneza łaźni miejskiej Marienbad III

W swoim testamencie Heino Goepel rozporządził zgromadzonym przez siebie majątkiem ponad 240 tys. reichsmarek, które przeznaczył m.in. na nowe łaźnie publiczne. Na terenie miasta wzniesiono trzy takie obiekty, a wszystkie nosiły imię Marii na cześć żony fundatora: Marii z domu Lienau.

Na terenie Frankfurtu nad Odrą, przy placu Topfmarkt istniał budynek Marienbad I (1901-1974), zaś przy Dresdener Straße 4 nadal wznosi się budynek Marienbad II (1905-), gdzie od 1927 r. placówkę filialną miała miejscowa straż pożarna. Po trzech bramach wyjazdowych dla wozów strażackich nie ma już śladu, bo zostały później przebudowane na duże witryny okienne. W 1987 r. budynek objęto prawną ochroną zabytków, a w 1991 r. firma kosmetyczna Figaro GmbH nabyła nieruchomość i dokonała jej gruntownego remontu, włącznie z odbudową historycznej wieży na podstawie jednej z pocztówek z 1907 r. Na zdjęciu poniżej: odremontowany budynek Marienbad II oraz podobizna Heino Goepela nad drzwiami wejściowymi.



Jedna z łaźni powstała w latach 1912-1913 jako Marienbad III w prawobrzeżnej dzielnicy Dammvorstadt, przy Neuer Markt 37. Jej oficjalne otwarcie miało miejsce 1 kwietnia 1913 r., co zbiegło się z 98. rocznicą urodzin kanclerza Otto von Bismarcka (1815-1898). Mieszkańcy miasta mogli korzystać na miejscu zarówno z wanien jak i nieco tańszych pryszniców.

Nazwę Neuer Markt, czyli Nowy Rynek, nadano w 1888 r. otwartej przestrzeni miejskiej, znanej dziś jako Plac Bohaterów, Plac Jana Pawła II oraz Plac Wolności. Starym Rynkiem pozostawał Targ Koni (Roßmarkt), czyli dzisiejszy Plac Przyjaźni.

Środkami finansowymi, które zostały po wybudowaniu wszystkich trzech łaźni, zarządzała Fundacja im. Heino Goepela (Dr.-Heino-Goepel-Stiftung). Fundacja posiadała własny dom wczasowy w Torzymiu (Sternberg in Neumark), oficjalnie otwarty w dniu 4 lipca 1901 r. Budynek nazywany wówczas Frankfurter Ferienheim był motywem jednej z przedwojennych pocztówek, wydanych przed wojną przez Franz Köhler Verlag z Frankfurtu nad Odrą.

Doktor Goepel był nieprzeciętną postacią, o czym świadczy choćby fakt, że został patronem jednej z ulic Frankfurtu nad Odrą, w dzielnicy Przedmieście Lubuskie (Lebuser Vorstadt). W XIX w. ulica ta nazywała się Chaussestraße, na początku XX w. Goepelstraße, następnie Karl-Marx-Straße i teraz ponowie Goepelstraße. Jego nazwisko pojawia się w wielu publikacjach, m.in. w „Jahrbuch für Volks und Jugendspiele” z 1895 r. (tom 4, str. 53), czy „Zeitschrift des Königlich preussischen statistischen Landesamts” z 1896 r. (tom 36, s. 288).



Powojenne losy budynku

1 października 1945 r. doszło do oficjalnego nadania polskich nazw ulicom w Słubicach. Tym samym adres Neuer Markt 37 stał się Placem Wolności 14. Naprzeciwko łaźni, pod adresem Plac Wolności 5 przez krótki okres swoją siedzibę miała administracja miasta Słubice.

W 1949 r. pracownicy Zarządu Nieruchomości Miejskich uruchomili nieczynną dotychczas Łaźnię Miejską, która przez kolejne lata cieszyła się dużym powodzeniem wśród mieszkańców Słubic i służyła aż do 1976 r.

Kolejnym właścicielem po 1989 r. został niemiecki dyplomata dr Gottfried Pagenstert, związany z Ziemią Lubuską poprzez miejsce urodzenia. Pagenstert urodził się bowiem 4 września 1928 r. w Krośnie Odrzańskim (wówczas Crossen/Oder) w katolickiej rodzinie Josepha Pagensterta i Arnolde z domu Mehrmann. Studiował we Fryburgu Bryzgowijskim, Monachium, Getyndze, Paryżu i Nancy. W 1960 r. zamknął przewód doktorski na Wydziale Przyrodniczo-Matematycznym Uniwersytetu Albrechta IV Habsburga i Ludwika I Bawarskiego we Fryburgu Bryzgowijskim.
Od marca do września 1967 r. Pagenstert był chargé d’affaires RFN w Tanzanii, od 1972 do 1975 r. ambasadorem RFN w Hondurasie, a w 1975 r. konsulem generalnym RFN w Mozambiku. Karierę dyplomaty kontynuował i w późniejszym czasie, w latach 1978-1978 będąc ambasadorem RFN na Cyprze, 1986-1991 r. na Malcie, wreszcie 1991-1993 w Islandii...

W 1999 r. Gottfried Pagenstert podarował prawa własności do budynku na rzecz diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, kierowanej wówczas przez ks. bp. Adama Dyczkowskiego, z przeznaczeniem na realizację współpracy polsko-niemieckiej. Zmarł 3 lata później, dnia 1 lutego 2002 r.

8 listopada 2001 r. do rejestru stowarzyszeń KRS wpisano Stowarzyszenie Studenckie „Parakletos” z siedzibą przy Placu Wolności 14 w Słubicach. Budynek pozostaje też siedzibą Katolickiego Centrum Studenckiego (KCS), prowadzonego pod opieką parafii Ducha Świętego w Słubicach.

W 2003 r. ukazała się książka „Frankfurt Oder Slubice. Sieben Spaziergänge durch die Stadtgeschichte” pod redakcją Marii Kilian oraz Ulricha Knefelkampa. Katolickie Centrum Studenckie stało się jednym z miejsc wzmiankowanych przez Mateusza Hartwicha w tekście „Słubice – Spaziergang durch eine Stadt-Vorstadt”.

29 września 2005 r. Rada Miejska w Słubicach podjęła uchwałę XXXIV/333/05 o nadaniu nazwy „Plac Jana Pawła II” dla części obszaru pomiędzy Placem Wolności i Placu Bohaterów, na działkach ewidencyjnych 537 i 538. Uchwała weszła w życie 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubuskiego. Tym samym Plac Wolności 14 stał się oficjalnie Placem Jana Pawła II 1.

Budynek KCS niejednokrotnie pojawiał się w lokalnych publikacjach historycznych oraz lokalnej prasie Frankfurtu nad Odrą.

We wrześniu 2010 r. Katrin Becker z „Märkische Oderzeitung” donosiła w artykule pt. „Von Kleistturm bis Marienbad” o planach ścieżki edukacyjnej po historycznych miejscach w Słubicach (szczegóły umieszczenia przyszłej tablicy na budynku KCS wymagały konsultacji z kanclerzem kurii ks. kan. dr. Piotrem Kubiakiem oraz ostatecznej akceptacji przez bp. Stefana Regmunta). 30 września 2011 r. na łamach tej samej gazety ukazał się tekst Jörga Kotterby „Wannenbäder für die Armen”, w którym autor przedstawił krótką historię wszystkich trzech łaźni ufundowanych z majątku Heino Goepela.

Chcesz dodać komentarz do artykułu? Zaloguj się lub zarejestruj swoje konto na portalu.