Organizacja Narodów Zjednoczonych (w skrócie ONZ) to najważniejsza i największa organizacja międzynarodowa na świecie. Zrzesza niemal wszystkie światowe państwa, a jej działania mają globalny zasięg. Jaki jest jednak dokładny skład ONZ i dokładnie jakie kraje do niej należą?

Czym jest ONZ?

ONZ to organizacja międzynarodowa założona 24 października 1945 roku, czyli kilka miesięcy po zakończeniu II wojny światowej. Główny cel ONZ to utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami, wspieranie postępu społecznego, promowanie praw człowieka oraz dbanie o lepsze standardy życia.

Karta Narodów Zjednoczonych, czyli statut założycielski Organizacji Narodów Zjednoczonych, została podpisana 26 czerwca 1945 roku w San Francisco. Polska podpisała ten dokument 16 października 1945. Następnie, 24 października tego samego roku, Kartę Narodów Zjednoczonych ratyfikowało pięć krajów założycielskich i weszła ona w życie. W gronie krajów założycielskich były Stany Zjednoczone, Chiny, Związek Radziecki, Wielka Brytania i Francja.

Główne organy ONZ to:

  • Zgromadzenie Ogólne (General Assembly) – główny organ przedstawicielski, w którym zasiadają wszystkie państwa członkowskie.

  • Rada Bezpieczeństwa (Security Council) – odpowiedzialna za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.

  • Rada Gospodarcza i Społeczna (Economic and Social Council) – zajmuje się sprawami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi.

  • Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (International Court of Justice) – główny organ sądowy ONZ.

  • Sekretariat (UN Secretariat) – organ administracyjny, na czele którego stoi Sekretarz Generalny.

Więcej o tym można przeczytać tutaj: https://typelek.sts.pl/onz-co-to/

Ile państw członkowskich liczy ONZ?

Obecnie do Organizacji Narodów Zjednoczonych należą 193 państwa. Liczba ta rosła stopniowo od momentu powstania organizacji, kiedy to w 1945 roku liczyła ona 51 członków założycielskich.

Największy wzrost liczby członków nastąpił w latach 60. XX wieku, w wyniku dekolonizacji i uzyskiwania niepodległości przez wiele państw afrykańskich i azjatyckich. Kolejna fala nowych członków pojawiła się po rozpadzie Związku Radzieckiego i Jugosławii na początku lat 90.

Ostatnim krajem, który dołączył do ONZ 14 lipca 2011 roku, był Sudan Południowy. Od tego czasu liczba członków ONZ nie uległa zmianie.

Jakie kraje należą do ONZ?

Lista członków ONZ jest bardzo długa i obejmuje kraje ze wszystkich kontynentów. Znajdują się na niej zarówno światowe mocarstwa (jak USA, Chiny, Rosja), jak i małe państwa wyspiarskie (np. Tuvalu czy Nauru). Polska jest jednym z członków założycielskich organizacji.

Oto przykładowi członkowie z podziałem na regiony:

  • Europa: Polska, Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy, Hiszpania, Ukraina.

  • Azja: Chiny, Indie, Japonia, Arabia Saudyjska, Indonezja, Korea Południowa.

  • Afryka: Nigeria, Egipt, RPA, Etiopia, Kenia, Demokratyczna Republika Konga.

  • Ameryka Północna: Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk.

  • Ameryka Południowa: Brazylia, Argentyna, Kolumbia, Chile, Peru.

  • Australia i Oceania: Australia, Nowa Zelandia, Fidżi, Papua-Nowa Gwinea.

Pełną i aktualizowaną listę państw członkowskich można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej ONZ.

Jak zostać członkiem ONZ?

Przyjęcie nowego państwa do ONZ to proces opisany w Karcie Narodów Zjednoczonych. Państwo kandydujące musi zadeklarować gotowość do przyjęcia zobowiązań wynikających z Karty.

Procedura wygląda następująco:

  1. Państwo składa wniosek do Sekretarza Generalnego ONZ.

  2. Wniosek jest rozpatrywany przez Radę Bezpieczeństwa. Do jego przyjęcia potrzebna jest zgoda co najmniej 9 z 15 członków Rady, przy czym żaden ze stałych członków (Chiny, Francja, Rosja, USA, Wielka Brytania) nie może zgłosić weta.

  3. Po uzyskaniu pozytywnej rekomendacji Rady Bezpieczeństwa, wniosek trafia pod głosowanie Zgromadzenia Ogólnego.

  4. Do przyjęcia nowego członka wymagana jest większość dwóch trzecich głosów państw obecnych i głosujących na sesji Zgromadzenia.

Państwa nieczłonkowskie i obserwatorzy

Poza 193 państwami członkowskimi istnieją również podmioty o statusie stałego obserwatora. Status ten pozwala im na udział w debatach Zgromadzenia Ogólnego, dostęp do dokumentacji i możliwość zabierania głosu, ale bez prawa do głosowania.

Obecnie status stałego obserwatora posiadają dwa państwa:

  • Stolica Apostolska (Watykan) – od 1964 roku.

  • Palestyna – od 2012 roku.

Oprócz państw, status obserwatora przyznawany jest także wielu organizacjom międzynarodowym, takim jak Unia Europejska, Unia Afrykańska, Liga Państw Arabskich czy Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

Globalna rola ONZ

Organizacja Narodów Zjednoczonych odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu globalnego porządku i współpracy. Skupiając 193 państwa, stanowi unikalną platformę do dialogu i rozwiązywania międzynarodowych problemów, od bezpieczeństwa międzynarodowego po rozwój społeczny i ochronę podstawowych wolności i praw człowieka.

[artykuł partnerski]