Czy do skażenia wody w Słubicach doszło przez wysypisko śmieci w Kunowicach?

 

Problemy z jakością wody z wodociągu na terenie gminy Słubice trwają już od dłuższego czasu. Mieszkańców martwią często pojawiające się komunikaty o obecności w wodzie bakterii lub jej warunkowym dopuszczeniu do spożycia przez Sanepid. Woda jest również regularnie chlorowana.
 
Kulminacja problemów nastąpiła w drugiej połowie lipca, kiedy woda nie została dopuszczona do spożycia. Mieszkańcy głośno zastanawiają się, co jest tego przyczyną, że problemy ciągle wracają. W przestrzeni publicznej pada wiele pytań kierowanych do władz Słubic oraz spółki nadzorującej wodociągi, czyli do Zakładu Usług Wodno-Ściekowych.

O obszerniejszą analizę tej sytuacji pokusił się dr inż. Arkadiusz Rojna, który przez wiele lat pracował w ZUWŚ i zadał pytanie "Co byłoby gdyby skażenie wody spowodowane zostało przez „lokalne” z nazwy składowisko odpadów w Kunowicach?". Całe swoje opracowanie opublikował w internecie, przesłał je również do naszej redakcji. Na tezy sformułowane w jego publikacji już odpowiedziała gmina Słubice oraz ZUO International, spółka zarządzająca wysypiskiem. 

Wszystkie te materiały publikujemy poniżej.

Co byłoby gdyby skażenie wody spowodowane zostało przez „lokalne” z nazwy składowisko odpadów w Kunowicach?

Nad faktem stwierdzonego skażenia mikrobiologicznego bakteriami grupy coli i enterokokami fekalnymi w systemie wodociągowym, który zasilany jest z terenu ujęcia wody „Lotnisko”, nie można przejść zupełnie obojętnie, ale nie może też zostać niezauważone. Co byłoby, gdyby bezpośrednio lub pośrednio, za taki stan rzeczy mogło przyczynić się położone niespełna 2600 m od studni, ujmującej wody podziemne, składowisko odpadów? Przecież każda eksploatowana studnia lub zespół studni wytwarza lokalny lej depresji, tym samym zmniejszając tą odległość do poniżej ok. 1800 m! Mimo wszystko jest to zdecydowanie za blisko. Z pewnością nie może taki obiekt - składowisko odpadów- mieć wpływu na środowisko gruntowo-wodne, tylko czy na pewno? Z pewnością taki obiekt również powinien spełniać wymogi prawno-techniczne, ba, musi być wyposażony w systemy i urządzenia służące monitoringowi środowiska, chociażby w postaci układu piezometrów. I może taki istnieje, ale nie dla wnioskowanej nowej inwestycji wyłącznie z nazwy "Kompostowni", w której to z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością są i powstały błędy urzędnicze wprost ze strony tychże urzędników wydających taką decyzję. Czy było to działanie celowe? Czy dołożono wystarczającej sumienności z ich strony, aby nikt nie podważał decyzji urzędniczej. Być może komuś usilnie zależy na tym, aby prężnie rozwijała się firma zarządzająca właśnie w tej lokalizacji wysypiskiem śmieci kosztem mieszkańców Kunowic. Tutaj nasuwa się zatem pytanie, kto sprawuje bezpośredni nadzór faktyczny i zarazem dyscyplinarny nad jednostką zlokalizowaną w Słubicach przy ul. Akademickiej 1?

Burmistrz, brzmi odpowiedź, jak również burmistrz jest właścicielem Zakładu Usług Wodno-Ściekowych Sp. z o.o., tego zakładu, a nie przedsiębiorstwa wodociągowego, tylko zakładu, który odpowiada za ujmowanie - produkcję, uzdatnianie – oczyszczanie, dystrybucję - transport i sprzedaż wody. W każdym przypadku za brak ciągłości zaopatrzenia w wodę mieszkańców oraz za pogorszenie stanu mikrobiologiczno-fizyczno-chemicznego odpowiadają bezpośrednio kierownik działu technicznego i osoba reprezentująca – prezes ZUWŚ Sp. z o.o. Są to osoby w 100% odpowiedzialne zarówno za każde działanie, jak i zaniechanie w zakresie dookólnym i związanym m. in. z jakością wody i bezawaryjnym funkcjonowaniem maszyn i urządzeń służących powyższemu. Tylko czy na pewno?

Czy wystąpienie skażenia mogło być również spowodowane faktem nienależytego nadzoru nad urządzeniami wchodzącymi w skład systemu dezynfekującego wodę na wypadek, m. in. właśnie skażenia mikrobiologicznego oraz przede wszystkim brakiem należytej kontroli i bieżących przeglądów nad stanem technicznym maszyn i urządzeń wspomagających prawidłowy oraz nieodzowny proces dezynfekcji wody? Być może główne urządzenia nie były sprawne od kilku miesięcy lub zostały umyślnie zdemontowane i nikt nie kwapił się do ich sprawdzenia i naprawy lub kupna nowych, w przypadku ich uszkodzenia? Dlaczego?

W jaki sposób dawkuje się dezynfektant – środek chemiczny do dezynfekcji wody, w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia skażenia mikrobiologicznego w ZUWŚ Sp. z o.o.? Na usta ciśnie się sama odpowiedź, taka jak na lokalnych portalach, że „woda nie jest skażona”, ale ma „niewielkie przekroczenie mikrobiologiczne”, źródło: Slubice24.pl i wystąpienie prezesa Kazimierza Góry podczas spotkania Pani Burmistrz z mieszkańcami Kunowic w dniu 16.07.2024 r. Mimo wszystko kłamstwo goni kłamstwo, co prowadzi do naciągania półprawdy, lub jak kto woli kłamstwa tak, aby społeczeństwo nie dowiedziało się o stanie faktycznym.

Na czym polegają działania ZUWŚ Sp. z o.o. nazwane regularną dezynfekcją? Wg nich proces ten odbywa się w sposób regularny i prawidłowy, ale czy na pewno?

Tak, proces automatyzacji z pewnością mógł polegać na wykorzystaniu zaprojektowanych i dedykowanych urządzeń, które miały za zadanie, w zależności od określonej ilości przepływu wody i określonej jednostki czasu, wtłaczać środek chemiczny bazujący na chlorze, czyli podchloryn sodu w odpowiednim stężeniu do sieci i urządzeń wodociągowych. Czy być może odbywało się to w sposób manualny za pomocą wiaderka, wiaderka niewyskalowanego i wlewanego do bliżej nieokreślonej ilości wody w zbiorniku? Mamy doprawdy XXI wiek, ale niektóre działania są jeszcze rodem ze średniowiecza. Z pewnością tak, ale to nie jest prawidłowe działanie, lecz brak profesjonalizmu, dobrych praktyk i przede wszystkim elementarnej wiedzy. Skutkuje to przewymiarowaniem lub niedomiarem dezynfektanta, który z czasem rozpuszczając się w wodzie, dokonywać miałby eksterminacji drobnoustrojów występujących w urządzeniach i sieciach wodociągowych. Przy ręcznym dawkowaniu proces usuwania mikroorganizmów chorobotwórczych z sieci i urządzeń wodociągowych będzie nieskuteczny i mógłby trwać zdecydowanie za długo. Mieliśmy dokładnie taką sytuację.

Ostatnie wydarzenie jest pokłosiem m. in. braku ciągłości dostawy wody dla mieszkańców Kunowic, wieczorem w lipcowy piątek. Wówczas to nastąpił stopniowy spadek ciśnienia spowodowany, bliżej nieokreśloną usterką – awarią, do usuwania której zostali wysłani wyszkoleni pracownicy ZUWŚ Sp. z o.o. Jednak nie byli w stanie sami uporać się z problemem i czekali na przyjazd kierownika z oddalonej o kilkadziesiąt kilometrów miejscowości. Dobrze, ale w tej jednostce są procedury i dyżury pracowników na wypadek wystąpienie różnego rodzaju awarii, schemat powiadamiania m.in. Burmistrza i PSSE w Słubicach. Kiedy został powiadomiony inspektor sanitarny? Dopiero we wtorek, a Pani Burmistrz?

I właśnie dlatego ZUWŚ Sp. z o.o. dysponuje szeregiem monitoringu i systemami komunikacyjnymi, do którego mają dostęp osoby funkcyjne, tak aby zostać szybko poinformowanym i w odpowiedni sposób oraz jak najkrótszym czasie zareagować, a także doprowadzić do zachowania ciągłości świadczenia usług – dostawy wody. Kto i kiedy zareagował, a kto faktycznie przyjechał z odsieczą, to jest inna sprawa. W sobotę po godz. 7:20 pojawiło się dwóch panów na białych koniach i uruchomiło obiekt pomimo, że do późnych godzin wieczornych inna ekipa nie była w stanie dokonać naprawy. Jedną z tych osób był pan kierownik nie będący zapewne elektrykiem, ani automatykiem.

Co zawiniło? Z pewnością zła diagnoza pracowników, którzy w pocie czoła usuwali ciężką awarię do późnych godzin nocnych. Jednak jakie było moje zdumienie, kiedy na konferencji zorganizowanej w Urzędzie Miejskim, w której wzięli udział pani Burmistrz i prezes ZUWŚ Sp. z o.o. usłyszałem, że przyczyną tej sytuacji była sobie pewna burza, która „wyprodukowała” i uwolniła bakterie. Tak, pani burza strzeliła gromem z jasnego nieba i „włożyła” bakterie do sieci. Od razu przypomniała mi się wizja filmowa z Tomem Cruis`em "Wojna światów". Większej bzdury nie słyszałem. Cóż, skoro taka informacja została przekazana na oficjalnej konferencji prasowej z udziałem władz najwyższych dostawcy wody i właściciela gminnej spółki, to przypuszczalnie tak było. Osiągnęliśmy poziom absurdu z klasycznych komedii PRL, czyli "à la bareizm". Bzdura. Idąc od nitki do kłębka, ten rodzaj bakterii pojawił się w bliżej nieokreślonym czasie nawet kilku tygodni już na stacji uzdatniania wody. Następnie przetłaczano je wraz z wodą do zbiorników, aby grawitacyjne wypłynąć w kierunku Słubic, Kunowic, Nowego Lubusza i Pławideł. Dalszy przebieg wydarzeń jest wszystkim znany i opisywany jako wykryte skażenie wody, jeszcze nie tak dawno opisywane przez ZUWŚ Sp. z o.o. jako „brak skażenia wody”.

Gdzie w tym wszystkim jest wysypisko śmieci?

Inwestor - ZUO International Sp z o.o. i zarazem zarządca składowiska odpadów wystąpił do gminy Słubice o wydanie decyzji środowiskowej zezwalającej na lokalizację „Budowy kompostowni odpadów biodegradowalnych dla ZUO International Sp z o.o.” przeznaczonej do realizacji na działce o numerze ewid. 543 obręb 8 w Kunowicach.

Wydana przez Urząd Miejski decyzja środowiskowa w żaden sposób nie precyzuje na wniosek inwestora, ilościowo lub jakościowo, wielkości składu poszczególnych rodzajów i kategorii odpadów z przeznaczeniem na deponowanie i dalsze składowanie, za wyjątkiem grupy biodegradowalnych. Przyczynić się to może do niekontrolowanego transportu np. jednego z rodzajów odpadów w wielkości procentowej 99,9%, odpowiadającemu prawie 25000 ton/rok. Przy braku oszacowania ilościowego, nie można w pełni przewidzieć rodzajów składowanych odpadów. W ogólnej ilości 25000 ton/rok uwzględniono wyłącznie 5000 ton/rok, stanowiących odpady biodegradowalne i dalej w opisie przedsięwzięcia wskazuje się wyłącznie proces postępowania polegający na metodach kompostowania tlenowego, a pomija się pozostałą ilość 20000 ton/rok w skład, których mogą znajdować się odpady nieulegające biodegradacji względnie procesowi kompostowania. Decyzja zakłada wyłącznie poddanie procesowi kompostowania materiał organiczny w 20%, do którego nie można w żaden sposób zaliczyć pozostałych odpadów. Przykładem mogą być odpady z grupy 03 02: odpady powstające przy konserwacji drewna – chemiczne środki impregnujące, mogące zawierać odpady niebezpieczne. Czy taki rodzaj odpadów trafi na nowe składowisko odpadów? Z decyzji naszych lokalnych urzędników jasno wynika, chociażby fakt braku konieczności przeprowadzenia badania oddziaływania kompostowni na mieszkańców, środowisko gruntowo-wodne i atmosferę.

Reasumując, ostatnie wydarzenia związane z pogorszeniem jakości wody mogą być wyłącznie preludium do mogącego wystąpienia jeszcze intensywniejszej i niezaplanowanej sytuacji skutkującej co najmniej pogorszeniem się nie tylko parametrów mikrobiologicznych i/lub chemiczno-fizycznych.

Czy lokalizacja składowiska i wydanie zgody na rozbudowę m.in. kompostowni bez systemu monitoringu może wpłynąć na zmianę charakterystyki jakości wody podziemnej? To pytanie pozostanie z mojej strony bez odpowiedzi.

Pozdrawiam dr inż. Arkadiusz Rojna
 

Odpowiedź Gminy Słubice

W związku z rozpowszechnianiem przez jednego z mieszkańców nierzetelnych informacji w mediach społecznościowych, które dotyczą sposobów uzdatniania wody płynącej z wodociągu miejskiego, pojawiających się w wodzie zanieczyszczeń, a także wpływu wysypiska śmieci w Kunowicach na wodę, publikujemy stanowisko w tej sprawie Zakładu Usług Wodno-Ściekowych w Słubicach oraz spółki ZUO International z Kunowic

Pytania, które autor postawił we wspomnianym wpisie poprzedziliśmy znakiem:

---

Czy wystąpienie skażenia mogło być również spowodowane faktem nienależytego nadzoru nad urządzeniami wchodzącymi w skład systemu dezynfekującego wodę na wypadek, m. in. właśnie skażenia mikrobiologicznego oraz przede wszystkim brakiem należytej kontroli i bieżących przeglądów nad stanem technicznym maszyn i urządzeń wspomagających prawidłowy oraz nieodzowny proces dezynfekcji wody? Być może główne urządzenia nie były sprawne od kilku miesięcy lub zostały umyślnie zdemontowane i nikt nie kwapił się do ich sprawdzenia i naprawy lub kupna nowych, w przypadku ich uszkodzenia? Dlaczego?

Odpowiedź ZUWŚ
1. Praca Stacji Uzdatniania Wody (SUW) w Słubicach jest pod ciągłym, całodobowym nadzorem. Urządzenia i proces technologiczny związany z ujmowaniem, uzdatnianiem i transportem wody jest objęty monitoringiem oraz zautomatyzowany.
2. Wszelkie ewentualne awaryjne zdarzenia, do których mogłoby dochodzić podczas procesu technologicznego, są weryfikowane i korygowane. Po informacji o zlokalizowaniu potencjalnych usterek, następuje niezwłoczne ich usunięcie.
3. Dezynfekcja wody prowadzona jest pod nadzorem Sanepidu, w określonych terminach. Wdraża się ją ze względu na działania profilaktyczne, zapobiegawcze, np. w okresie nadmiernego zapotrzebowania na wodę i jej dużych rozbiorów przez odbiorców (najczęściej w okresach letnich, podlewania trawników), a także doraźne po usuwaniu awarii na sieci wodociągowej oraz po wystąpieniu przekroczeń mikrobiologicznych, potwierdzonych wynikami badań wody.

---

W jaki sposób dawkuje się dezynfektant – środek chemiczny do dezynfekcji wody, w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia skażenia mikrobiologicznego w ZUWŚ Sp. z o.o. (…) Na czym polegają działania ZUWŚ Sp. z o.o. nazwane regularną dezynfekcją?

Odpowiedź ZUWŚ
1. Dawka dezynfektanta jest ściśle określona i podawana w dwóch trybach: automatycznym
i ręcznym. W trakcie każdej dezynfekcji sieci wodociągowej, w różnych punktach na sieci, poziom chloru wolnego w wodzie jest monitorowany przez ZUWŚ i służby sanitarne. Stężenie chloru w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi nie może przekraczać 0,3 mg/l w kurku czerpalnym (tj. kranie) u konsumenta. Taka dawka jest dopuszczona jako bezpieczna dla ludzi, co zostało określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2007 roku (Dz.U. 2017 poz. 2294). W warunkach, kiedy sieć wodociągowa na co dzień nie jest poddawana stałej dezynfekcji (tak jest w przypadku wodociągu publicznego w Słubicach), w czasie podawania dezynfektanta, zapach chloru może być wyraźny i odczuwalny przez odbiorców. Zapach chloru jest wyczuwalny już przy stężeniu 0,05 mg/l.
2. Chlorowanie jest najbardziej skuteczną metodą dezynfekcji sieci wodociągowej.

---


ZUWŚ Sp. z o.o. dysponuje szeregiem monitoringu i systemami komunikacyjnymi, do którego mają dostęp osoby funkcyjne, tak aby zostać szybko poinformowanym i w odpowiedni sposób oraz jak najkrótszym czasie zareagować, a także doprowadzić do zachowania ciągłości świadczenia usług – dostawy wody. Kto i kiedy zareagował, a kto faktycznie przyjechał z odsieczą, to jest inna sprawa.

Odpowiedź ZUWŚ
1. Wszelkie prace, związane z usuwaniem awarii, wykonywane są niezwłocznie, dlatego też przerwy w dostawie wody (brak wody) nie trwają dłużej niż kilka godzin. Jest to czas potrzebny do wykonania niezbędnych robót, związanych z naprawą. Większość tych prac nie byłaby możliwa do wykonania bez konieczności wstrzymania dostaw wody bądź obniżenia jej ciśnienia.
2. W przypadkach zdarzeń awaryjnych, które związane są z koniecznością wstrzymania dostaw wody, informacje przekazywane są na bieżąco i niezwłocznie do służb sanitarnych (powiatowy Sanepid) oraz władz gminy.
3. W przypadkach wydania decyzji Sanepidu o nieprzydatności lub warunkowej przydatności wody do spożycia wszelkie podejmowane działania naprawcze prowadzone są pod nadzorem oraz po uprzednim poinformowaniu Sanepidu oraz władz gminy i wydaniu przez służby sanitarne zgody na podjęcie określonych działań.

---


Co zawiniło? Z pewnością zła diagnoza pracowników, którzy w pocie czoła usuwali ciężką awarię do późnych godzin nocnych. Jednak jakie było moje zdumienie, kiedy na konferencji zorganizowanej w Urzędzie Miejskim, w której wzięli udział pani Burmistrz i prezes ZUWŚ Sp. z o.o. usłyszałem, że przyczyną tej sytuacji była sobie pewna burza, która „wyprodukowała” i uwolniła bakterie.

Odpowiedź ZUWŚ
1. Pracownicy ZUWŚ nie stawiają diagnozy, lecz po weryfikacji możliwych przyczyn zdarzenia przystępują do konkretnych, zaplanowanych prac, podjęcie których ma na celu jak najszybsze usunięcie potencjalnych źródeł awarii i zapewnienie ciągłości dostaw wody o odpowiednich parametrach.
2. Niezależne czynniki zewnętrzne (m.in. wyładowania atmosferyczne, ulewny, gwałtowny deszcz, grad itd.) mogą oddziaływać na funkcjonowanie urządzeń wykorzystywanych
w procesie produkcji oraz dystrybucji wody i w związku z tym pośrednio wpływać na jakość wody.

Na zarzuty, które pojawiły się w internetowym wpisie, odpowiedziała też spółka ZUO International.

---


Spółka ZUO International informuje, że treści upowszechniane w mediach społecznościowych na temat składowiska odpadów w Kunowicach są nieprawdziwe i mają na celu wzbudzanie niepokoju wśród mieszkańców.

Instalacja ZUO International w Kunowicach spełnia wszystkie wymagane standardy ekologiczne oraz obowiązujące przepisy prawa i nie stanowi zagrożenia dla środowiska naturalnego i otoczenia.

Zgodność z prawem decyzji Burmistrz Słubic określającej środowiskowe uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia pn. „Budowa kompostowni odpadów biodegradowalnych dla ZUO International Sp. z o. o.” potwierdziło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gorzowie Wielkopolskim oddalając w całości zarzuty podnoszone przez Stowarzyszenie Leubuzzi. Wcześniej w przedmiotowej sprawie pozytywne opinie wydały specjalistyczne organy administracji publicznej, w tym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Słubicach, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim.
​​​​​​​
Zarząd ZUO International rozważa kroki prawne przeciwko autorowi publikacji, w związku z naruszeniem dobrego imienia Spółki.

Ciekawa analiza. I chyba dużo w tym prawdy.