TEMAT:

Zakupy przez Internet cieszą się w naszym kraju niesłabnącą popularnością. Korzystający ze sklepów internetowych są coraz bardziej świadomymi konsumentami i częstokroć wiedzą, że w terminie 14 dni mogą odstąpić od umowy zawartej na odległość z przedsiębiorcą bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Dotyczy to nie tylko sytuacji, gdy zamówiony towar jest niezgodny z umową, np. bluzka ma inny kolor niż deklarował sprzedawca (pomarańczowy zamiast żółtego), ale także wtedy, gdy wymarzone spodnie nie prezentują się dobrze na sylwetce albo sukienka okaże się być zbyt krótka. Zagadnienia te regulują przepisy ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta.

Towar używany nie podlega reklamacji – czyżby?
Na ogół internauci są świadomi swoich praw, które przysługują im w odniesieniu do sklepów internetowych. Problem pojawia się wtedy, gdy sprzedawca jest osobą prywatną, czyli osobą nieprowadzącą działalności gospodarczej, od której zakupiono jakiś przedmiot za pomocą serwisu internetowego czy internetowej platformy aukcyjnej. W ocenie kupującego jego sytuacja staje się tym bardziej skomplikowana, gdy towar zakupiony od osoby prywatnej był kupiony jako używany. W takich przypadkach sprzedawcy nagminnie odmawiają zwrotu gotówki za kupiony towar, nawet wtedy, gdy towar ma wady, np. bluzka ma dziury, na spodniach są widoczne plamy od wybielacza. Tłumaczą się tym, że towar jest używany, wobec czego kupującemu nie przysługuje prawo do rękojmi i zwrotu gotówki. Kupujący, wbrew temu, co mu się wydaje, nie jest w takim przypadku bezradny.

Istota rękojmi
W myśl przepisów kodeksu cywilnego sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego z tytułu rękojmi, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną, w szczególności jest w stanie niezupełnym lub jest uszkodzona. Sprzedawca odpowiada za wady fizyczne, które istniały w chwili wydania rzeczy kupującemu lub wynikły z przyczyny, która w chwili wydania tkwiła w rzeczy sprzedanej. Jest on natomiast zwolniony z odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. W razie wystąpienia wady fizycznej rzeczy, kupującemu przysługują, na zasadach określonych w kodeksie cywilnym, uprawnienia do żądania wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady, ewentualnie złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpienia od umowy.

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna rzeczy zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat od zakupu rzeczy.

Rękojmia za wady fizyczne rzeczy używanej
Podkreślić należy, że dla istnienia odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi nie ma znaczenia fakt, czy sprzedana rzecz jest nowa czy używana. Oczywiście kupujący powinien zostać poinformowany przez sprzedawcę o tym, że oferowana rzecz jest używana, jak i o stopniu jej zużycia. Należy pamiętać, że sprzedawca nie odpowiada za wady rzeczy używanej wynikające z normalnego korzystania z niej. Takie zużycie nie jest wadą, a w konsekwencji nie może stanowić podstawy do wysuwania roszczeń z tytułu rękojmi. W przypadku, gdy wadliwość rzeczy wiąże się z nadmierną, czy nieprawidłową eksploatacją rzeczy przez sprzedawcę, nie odpowiada on z tytułu rękojmi tylko wtedy, gdy kupujący w chwili zawarcia umowy wiedział o stopniu zużycia rzeczy. Jeśli jednak rzecz używana nosi wady, które nie wynikają z prawidłowej eksploatacji, np. bluzka ma dziury, kurtka skórzana ma popękaną powierzchnię, to powoływanie się przez kupującego na rękojmię i żądanie zwrotu ceny jest zasadne. Sprzedający w takiej sytuacji nie może uchylać się od odpowiedzialności, powołując się na okoliczność, że rzecz jest używana. Jeżeli natomiast sprzedawca informuje kupującego, że rzecz oprócz śladów normalnego użytkowania ma również wady i wskazuje na nie wyraźnie (okrągła dziura w bluzce o średnicy 2 cm, rysa na obudowie laptopa o długości 3 cm), to kupujący nie może powoływać się na rękojmie w odniesieniu do tych konkretnych wad. Może jednak żądać zwrotu gotówki, jeśli zakupiona rzecz jest obciążona innymi wadami, przemilczanymi przez sprzedającego.

Z rękojmi można skorzystać także w przypadku zakupu używanego samochodu. Kupujący może się na nią powołać, jeśli samochód nie posiada właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego lub gdy zapewnienia te okazały się kłamliwe, np. oryginalny przebieg okazał się być większy niż deklarowany (licznik został przekręcony), samochód nie był bezwypadkowy. Na rękojmię można powoływać się również wtedy, gdy samochód został wydany kupującemu w stanie niekompletnym, np. brakuje istotnych elementów wyposażania, na które sprzedawca umówił się z kupującym.

Zwrot towaru kupionego przez Internet od osoby prywatnej
Wspomniana na wstępie ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta ma zastosowanie jedynie w przypadkach, gdy stronami umowy są przedsiębiorca i konsument, czyli osoba fizyczna nabywająca towar (lub usługę) w celu niezwiązanym z wykonywaną działalnością gospodarczą, przy czym to przedsiębiorca musi być w takim stosunku prawnym sprzedawcą (lub usługodawcą). Przepisy tej ustawy nie będą więc mogły być zastosowane wtedy, gdy sprzedawcą jest osoba prywatna, czyli osoba nieprowadząca działalności gospodarczej. W konsekwencji kupując przedmiot za pomocą serwisu internetowego czy internetowej platformy aukcyjnej od osoby prywatnej nie można, co do zasady, z takiego zakupu zrezygnować bez podania przyczyny. Wyjątkiem jest przypadek, w którym osoba sprzedająca towar w ofercie zobowiązała się do przyjmowania ich zwrotów. Takie oświadczenie, zawarte np. w opisie aukcji internetowej, wiąże sprzedawcę już od chwili przyjęcia oferty przez kupującego, czyli od momentu dokonania zakupu.

__________________________
Pamiętajmy! Nawet wtedy, gdy kupujemy rzecz używaną od osoby, która nie trudni się sprzedażą takich towarów zawodowo (nie jest przedsiębiorcą), mamy prawo do skorzystania z rękojmi za wady rzeczy i domagania się zwrotu gotówki zapłaconej za ten przedmiot. Ponadto, jeśli sprzedawca zobowiązał się do przyjmowania zwrotów rzeczy niezależnie od wystąpienia w nich wad, egzekwujmy swoje prawo!

Łukasz Rostankowski