TEMAT:

Faktem jest, że wszyscy się starzejemy i chcielibyśmy zapewnić sobie komfort życia na przyszłość. Mimo, że państwo zapewnia nam świadczenia, to nie zawsze ich wysokość jest dla nas satysfakcjonująca. W takich przypadkach rozwiązaniem może okazać się umowa dożywocia.

Co to jest umowa dożywocia?

Umowa dożywocia to rodzaj służebności mieszkalnej polegającej na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości, nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy (dożywotnikowi) dożywotnie utrzymanie. Utrzymanie w tym przypadku należy rozumieć jako: przyjęcie zbywcy jako domownika, dostarczanie mu wyżywenia oraz ubrania, mieszkania wraz z mediami, oraz zapewnienie mu odpowiedniej pomocy i pielęgnowanie w chorobie. Dodatkowo nabywca zobowiązuje się pokryć koszty odpowiedniego pochówku dożywotnika, z zastrzeżeniem, że pogrzeb powinien odpowiadać co najmniej zwyczajom miejscowym.

Cechy umowy dożywocia

Dożywocie nie jest prawem dziedzicznym. W momencie śmierci zbywcy, prawo wygasa z mocy prawa. Istotne jest, że dożywocie może być zastrzeżone zawórno na rzecz osoby bliskiej jak i obcej, a więc nabywcą może zostać zarówno syn lub córka, jak i sąsiad. W przypadku zawarcia umowy dożywocia z członkiem rodziny zapewniamy sobie świadomość, że własność nieruchomości pozostanie w rodzinie. Umowa dożywocia wymaga formy aktu notarialnego. W przypadku braku zachowania odpowiedniej formy umowa jest nieważna. Prawo dożywocia jest prawem niezbywalnym. Oznacza to, że nawet w sytuacji dalszego zbycia nieruchomości, każdy następny właściciel będzie zobligowany do świadczenia na rzecz dożywotnika w taki sam sposób, jak osoba, z którą umowa dożywocia została zawarta. W przypadku braku porozumienia pomiędzy dożywotnikiem a nowym właścicielem nieruchomości, istnieje możliwość zamiany dożywocia na rentę. Sąd rozważy także zamianę dożywocia na rentę w przypadku, gdy mieszkanie z nabywcą stało się dla dożywotnika z jakiegoś powodu uciążliwe. W sytuacjach wyjątkowych, sąd na wniosek dożywotnika albo zobowiązanego może również taką umowę rozwiązać.

Pozbawienie prawa do dożywocia

Mimo iż interes dożywotnika jest rygorystycznie chroniony przez ustawodawcę, to prawo dożywocia może zostać odebrane w drodze decyzji administacyjnej. Dzieje się tak w przypadku wywłaszczenia nieruchomości na postawie art 112 ust.2 Ustawy o Gospodarce Nieruchomościami. Wówczas dożywotnikowi należy się odszkodwanie na podstawie art 128. Wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości, wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. Istnieje również możliwość przyznania nieruchomości zamiennej w ramach odszkodowania, niestety dzieje się to rzadko i jedynie za zgodą dożywotnika.

Praktyczne zastosowanie

Umowa dożywocia może okazać się świetną alternatywą dla umowy darowizny. Skutkuje ona bowiem przeniesieniem własności nieruchomości, a ponadto jest wolna od obowiązku podatkowego. Umowa dożywocia bywa również stosowana na łożu śmierci przez osoby, które w szybki sposób chcą uniknąć sytuacji, w których zbywana nieruchomość przypadłaby ich spadkobiercom. Umowa dożywocia jest umową wyłączającą zachowek.


Umowa dożywocia jest świetnym rozwiązaniem na zapewnienie sobie stabilnego życie na przyszłość, zwłaszcza w sytuacji gdy nabywcą nie jest najbliższy członek rodziny i nie przysługują nam ulgi podatkowe.


====================

Bartłomiej Wierciński