TEMAT:

Jak wywalczyć darmowe przedszkole

Masz dziecko w wieku trzech-sześciu lat? To możesz za darmo oddać je do przedszkola na pięć godzin dziennie.

Niestety, choć przepis istnieje od lat, mało kto z rodziców o nim wie. Nie respektują go także dyrektorzy przedszkoli. Jak walczyć o swoje?

Gdy przedszkola każą płacić...

Po pierwsze, trzeba się dowiedzieć, za co płacimy?

Przedszkola nie mają prawa inkasować pieniędzy za tzw. podstawową działalność, czyli nauczanie, opiekę nauczycieli czy ogrzewanie jeśli dziecko jest w przedszkolu do pięciu godzin dziennie.

• Opłaty za zajęcia dodatkowe (np. rytmika, angielski) - żadne z takich płatnych zajęć nie może jednak być zajęciem obowiązkowym więc przedszkola nie mogą zmuszać rodziców do płacenia za nie. To rodzice decydują, czy chcą, aby ich dziecko w nich uczestniczyło, i mogą się na to nie zgodzić.

• Przedszkola nie mogą też nakazać płacić za posiłki. - Dziecko musi jeść co trzy godziny, a więc wystarczy kanapka z domu. Rodziców nie można zmuszać do wykupywania obiadów - mówi Mirosław Kaczmarek z biura rzecznika praw dziecka.

Jeżeli okaże się, że płacimy za coś, co powinno być darmowe, możemy domagać się swoich praw i interweniować u dyrekcji przedszkola. Jeżeli to nie przyniesie efektów, należy interweniować w gminnych wydziałach edukacji. Gdy to nie zadziała, możemy odwołać się do Rzecznika Praw Dziecka. W jaki sposób? Dzwoniąc pod numer (0-22) 696 55 50 lub e-mailem: rpd@ brpd.gov.pl. Można także tradycyjną pocztą na adres: Rzecznik Praw Dziecka, ul. Śniadeckich 10, 00-656 Warszawa.

A gdy nie ma miejsc w przedszkolach?

Przedszkole może odmówić przyjęcia dziecka, gdy nie ma miejsc. Ale jeśli w pierwszej kolejności przyjmuje dzieci na pobyt całodzienny, a potem "półetatowców", to łamie prawo. - Wszystkie dzieci powinny być traktowane jednakowo. Jedyne odstępstwo od tej zasady może dotyczyć obrony praw np. biedniejszych rodzin. Ale zasady musi uchwalić gmina - mówi Mirosław Kaczmarek z biura rzecznika praw dziecka.

W grupie siła, a więc rodzice takich pociech powinny zebrać się i interweniować w gminach. Wraz z liczbą chętnych rosną szanse na pozytywne rozpatrzenie prośby. Mirosław Kaczmarek z Biura Rzecznika Praw Dziecka radzi także korzystać z pomocy lokalnych mediów, bo politycy najczęściej ulegają presji społecznej i właśnie mediom.

Płaciłem niepotrzebnie. Jak odzyskać pieniądze?

Najlepiej zacząć od negocjacji, a dopiero gdy to nie zadziała, stosować bardziej kategoryczne rozwiązania, np. pozwać przedszkole do sądu. Przedszkolu można wytoczyć pozew cywilny o zapłatę tzw. nienależnego świadczenia. Decydując się jednak na to rozwiązanie, trzeba udowodnić, że opłaty, które pobierało przedszkole, rzeczywiście były niezgodne z prawem. W pozwie rodzic musi napisać, czego żąda od przedszkola i z jakiego tytułu (chodzi tu o ust. 6 i 14 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty). Należy także uzasadnić pozew, czyli opisać przypadek.

Droga sądowa to jednak wyjście dla najbardziej zdeterminowanych, bo trzeba sporego wysiłku, by udowodnić, że opłaty rzeczywiście były bezpodstawne (przedszkole będzie się bronić!). Poza tym sprawa w sądzie zabiera dużo czasu, nawet do kilkunastu miesięcy.

- Pozywając przedszkole, najlepiej zebrać się w kilka osób i wynająć prawnika, który zajmie się sprawą - radzi mec. Sebastian Samol z Kancelarii Adwokackiej "Kryścio-Samol-Wawrzyniak" w Poznaniu. Za usługi adwokata trzeba jednak zapłacić - jest to ok. 8 proc. kwoty, którą próbujemy odzyskać w sądzie.

Gdzie szukać przepisów

Każde dziecko w wielu od 3 do 6 lat ma prawo do bezpłatnej opieki w przedszkolu przez pięć godzin dziennie (art. 6 i 14 ustawy z 7 września 1991r. o systemie oświaty, tekst jednolity: Dz U z 1996 r. nr 67, poz. 329, zmiana: DzU nr 106, poz. 496 i rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, Dz U nr 61, poz. 624)