Kliknij przycisk i otwórz MENU >>
Na tak postawione pytanie wielu wskazałoby pewnie na Międzyrzecki Rejon Umocniony, znany też jako Umocniony Łuk Odry i Warty. W niemieckiej terminologii funkcjonował on jako Ostwall albo Festungsfront im Oder-Warthe Bogen. Ciekawych obiektów fortyfikacyjnych nie brakuje jednak i w bliższej okolicy...

Znane mi schrony pozostające najbliżej Słubic znajdują się chyba w lasku za Nowymi Biskupicami, w okolicach Zielonego Boru (na zdjęciu: autor w tymże miejscu w 2008 r.). Przez te tereny przemieszczały się różnego typu oddziały wojskowe, m.in. okresu wojny siedmioletniej, wojen napoleońskich, ale przede wszystkim II wojny światowej. Sposobem na miłe spędzenie wolnego czasu może być więc spacer po lesie połączony z oglądaniem historycznych konstrukcji ze zbrojonego betonu. Do dziś zachowały się jedynie ściany bądź stropy, często porośnięte mchem. Niektóre z wejść zostały zamurowane  bądź zasypane gruzem, zaś metalowe elementy niestety już dawno padły łupem złodziei. Mimo wszystko warto się tam wybrać.

fortyfikacje

Obiekty fortyfikacyjne znajdują się także gdzie indziej – nadal blisko (bliżej niż MRU), choć po drugiej stronie granicy. Ich geneza bywa różna. Część z nich pochodzi z I połowy XX w., inne zaś są pozostałością po Niemczech okresu „zimnej wojny”.

W cyklu „Słubice wczoraj i dziś” staram się ograniczać tematycznie do gminy Słubice, ewentualnie do powiatu słubickiego, jednak tym razem zrobię wyjątek. W Słubicach i okolicy mieszka bowiem niemało miłośników historii wojskowości oraz fortyfikacji, jednak samych fortyfikacji na miejscu - jak na lekarstwo. Warto więc skorzystać z uroków obecności Polski w strefie Schengen i wyruszyć na wycieczkę w jedno z interesujących miejsc np. oddalonego zaledwie 22 km od Słubic - Falkenhagen.

Powiat Märkisch Oderland (siedziba w Seelow)

Jedziemy do Frankfurtu nad Odrą, następnie na północ w kierunku Lebus. Skręcamy w lewo w kierunku Booßen  i drogą nr 5 przez Petershagen dojeżdżamy do Falkenhagen, urokliwej okolicy brandenburskich lasów i jezior.

Czteropoziomowy schron „Falkenhagen” położony jest w jednostce terytorialnej Amt Seelow-Land, ok. 22 km i 30 minut drogi autem ze Słubic. Został wzniesiony w latach 1939-43 przez Deutsche Sprengchemie GmbH (DSC) na osobiste polecenie Heinricha Himmlera. Jego przeznaczeniem była podziemna produkcja bojowych środków trujących: trójfluorku chloru oraz sarinu (krypt. „Muna Ost”). Od 1945 r. lecznica wojskowa. W latach 1958-1964 konstrukcja została przebudowana przez Grupę Wojsk Radzieckich w Niemczech (GSSD, Gruppe der Sowjetischen Streitkräfte in Deutschland) z przeznaczeniem dla centrali dowódczej Układu Warszawskiej podczas użycia broni masowego rażenia (krypt. „Militärsiedlung 1”).

Schron „Schwarzer See” (Czarne Jezioro) – jednostka terytorialna Amt Seelow-Land (bardzo blisko, koło Falkenhagen), również ok. 22 km i 30 minut drogi od Słubic. W latach 1940-1945 schron stanowił centrum laboratoryjne nad fizyką plazmy i ewentualnym jej wykorzystaniem nad bronią masowego rażenia.

Do dziś zachowały się m.in. awaryjny szyb wentylacyjny oraz wieża wodna, mająca dostarczać energię na potrzeby osób przebywających w schronie. Zwiedzanie schronu atomowego z przewodnikiem trwa 1,5 godziny i kosztuje 15 euro (dla uczniów 12). Zwiedzanie schronu-zbrojowni „Seewerk” trwa natomiast 3 godziny i kosztuje 35 euro (dla uczniów 32). Przy zwiedzaniu grupowym, po uprzednim uzgodnieniu, możliwe jest uzyskanie rabatu. Co warto wziąć ze sobą na taką wyprawę? Na pewno latarką podręczną, kask eksploracyjny (z zamontowaną latarką), odpowiednie buty i ciepłe ubranie, ponieważ temperatura na niższych poziomach może osiągać nawet -15 stopni.

Na terenie powiatu Märkisch Oderland znajduje się wiele innych, ciekawych obiektów fortyfikacyjnych:

  • schron atomowy „Garzau” (krypt. „05/206”) - jednostka terytorialna Amt Märkische Schweiz (dość blisko od Słubic, jeszcze przed Strausbergiem), w miejscowości Garzau-Garzin; schron typu „B” zaprojektowany na zlecenie Ministerstwa Obrony Narodowej NRD przez jedno z biur projektowych z Drezna (plan inwestycyjny „17/206”); wybudowany w I połowie lat 70. XX wieku na z przeznaczeniem na centrum rachunkowo-organizacyjne Nationale Volksarmee; jego wymiary to 48,3 m długości, 42,9 m szerokości i 17 m wysokości; powierzchnia całkowita wynosi ok. 4 tys. m2; obecnie dostępny dla zwiedzających oraz graczy paintball;
  • dwupoziomowy schron atomowy „Harnekop” (krypt. „16/102” oraz „HNZ-8”) - nieco dalej od Słubic, koło Strausbergu; został wzniesiony dla kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej NRD na wypadek użycia broni masowego rażenia; uznany za zabytek historii wojskowości chroniony prawnie; na terenie kompleksu funkcjonuje Muzeum Zimnej Wojny; w celu uzgodnienia terminu zwiedzania warto skontaktować się ze stowarzyszeniem Baudenkmal Bunker Harnekop e.V. z siedzibą przy Lindenallee 1 w Prötzel;
  • schron „Kagel” (Funksendezentrale Kagel) – nieco dalej od Słubic, 12 km na południe od Strausbergu, przy drodze między Kagel a Lichtenow; pierwszy schron okresu NRD, którego budowa zakończyła się w 1961 r.; przeznaczony na centrum informacyjne Ministerstwa Obrony Narodowej NRD; całość kompleksu obejmowała powierzchnię 40 ha, zaś jego główny schron miał wymiary 35 na 50 m; uwaga - schron stanowi własność prywatną i nie ma możliwości jego zwiedzania;
  • dwupoziomowe schrony: „Strausberg” klasy „E” / „Strausberg (Deutsche Post)” przy Garzauer Str. - jednostka terytorialna Stadt Strausberg (nieco dalej, koło Berlina); oba wzniesione w ramach I programu budowy schronów NRD; pierwszy o wymiarach 70 na 30 m na potrzeby Ministerstwa Obrony Narodowej, drugi zaś na bazie kwadratu 65 na 65 m jako państwowa centrala telefoniczna NRD (potocznie „Sondernetz 1”);
  • schron „Wollenberg” (krypt. „Trophonsphärenfunkstation 301”) - jednostka terytorialna Stadt Bad Freienwalde (na północnym krańcu powiatu); ewentualne odwiedzenie tego miejsca możliwe jest jedynie po uprzedniej konsultacji ze stowarzyszeniem Militärhistorisches Sonderobjekt 301 Wollenberg e.V. z siedzibą w Wöllsickendorf-Wollenberg.
Powiat Oder-Spree (siedziba w Beeskow)

Schron „Fuchsbau” (w wolnym tłumaczeniu „lisia nora”) znajduje się na wzgórzu Rauensche Berge (153 m), na południowych rubieżach Fürstenwalde nad Szprewą. Został wzniesiony w 1942 r. na potrzeby Wydziału Kierownictwa i Informacji Służby Bezpieczeństwa Waffen-SS. Od 1944 r. placówka wymiany informacji SS „Fuchbau” (kryptonim „Hegewald”), w istocie placówka wywiadowcza. Od 1945  do 1957 r. konstrukcja stała niezagospodarowana. W II połowie XX wieku stanowiła kompleks schronowy Sił Powietrznych NRD aż do czasu, gdy została przejęta przez Bundeswehrę. Ostatnia oficjalna nazwa obiektu brzmiała: „Zentraler Gefechtsstand 14” (ZGS-14). Szczegółowe informacje na jego temat można uzyskać w stowarzyszeniu Interessengemeinschaft Bunker-Fuchsbau gem. e.V. z siedzibą Am Fuchsbau 12 w Fürstenwalde.

Przy pisaniu artykułu wykorzystano źródła t.j. m.in.:
  • Deim Hans Werner/ Kampe, Hans-Goerg/ Kampe, Joachim/ Schubert, Wolfgang: Die militärische Sicherheit der DDR im Kalten Krieg.
  • Kampe, Joachim: Bunkeranlagen des Kalten Krieges (prezentacja wideo na temat niektórych bunkrów na terenie Brandenburgii).
  • Rentsch, Peter/ Kemnitz, Thomas: Führungskomplex Falkenhagen, 2005.
  • serwis internetowy www.atombunker-harnekop.de (także po polsku)
  • serwis internetowy www.bunker-anlagen.de
  • serwis internetowy www.bunker-falkenhagen.de 
  • serwis internetowy www.bunker-fuchsbau.de
  • serwis internetowy www.bunker-harnekp.de
  • serwis internetowy www.bunker-kundschafter.de
  • serwis internetowy www.bunker-wollenberg.eu
Spodobał Ci się artykuł? Daj lajka i udostępnij dalej. Dziękujemy :)

Komentarze   

#1 Michał 2011-01-31 10:10
Ciekawym miejscem do odwiedzenia jest Kobinat DAG w odalonym od Subic 90km Nowogrodzie Bobrzańskim.
Kombinat DAG Alfred Nobel Krzystkowice ? pozostałości niemieckiej fabryki amunicji na terenie lasów w okolicach Nowogrodu Bobrzańskiego. Zajmują ok. 35 km2 powierzchni. Część terenu jest niedostępna z racji przejęcia przez jednostkę wojskową oraz zakład karny w pobliskim Krzywańcu.

Miejsce bardzo ciekawe dla osób lubiacych i inetresujacych sie tematyką II Wojny Światowej.
Poniżej link opisujący to miejsce.

www.ziemialubuska.pl/2096,2030,,.html
#2 Michał 2011-01-31 10:20
i jeszcze dla ciekawskich mapa
www.nowogrodbobrz.pl/el-dok/mapy/dag.pdf
#3 temek 2011-01-31 13:23
bardzo fajny matemrial, brakowalo mi takowego tutaj. chociaz czlowiek w tym sweterku na zdjeciu to lekka przesada :D
#4 KasMa1988 2011-02-01 21:48
przecież to autor tekstu, Pan Roland Semik :).
#5 jurek 2011-02-01 22:40
Przynajmniej wiemy, że nie pisze o czymś zmyślonym i sam sprawdza, czy wszystko się zgadza :-) I tak trzymać!
#6 Emigrant 2011-02-04 04:35
A czy zna ktos historie wału przeciwpowodziowego w słubicach?
#7 jurek 2011-02-04 11:43
Coś kiedyś czytałem w takiej czarnej książce o historii Słubic, że gdy Niemcy w 18 wieku zaczęli się osiedlać po tej stronie rzeki, to rozpoczęto jego budowę, był potem wielokrotnie rozbudowywany i wzmacniany. Może autor artykułu coś wie na ten temat?

Chcesz dodać komentarz do artykułu? Zaloguj się lub zarejestruj swoje konto na portalu.